Relacja z konferencji CP+25
9 czerwca br. w Ministerstwie Gospodarki w Warszawie odbyła się konferencja zorganizowana pod hasłem „CP+25”, z okazji 25-lecia światowego i polskiego Programu Czystszej Produkcji.
W konferencji wzięło udział ok. 75 osób, reprezentujących m.in. organizacje rządowe, pozarządowe, przedsiębiorstwa, jednostki badawczo-naukowe i samorządy terytorialne.
Spotkanie otworzyła Minister Grażyna Henclewska - podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki, która przekazała następnie głos twórcy Polskiego Ruchu Czystszej Produkcji, obecnie Honorowemu Prezesowi Stowarzyszenia „Polski Ruch CP” - profesorowi Zygfrydowi Nowakowi.
Na zdjęciu, od prawej: Zygfryd Nowak - Honorowy Prezes Stowarzyszenia "Polski Ruch CP", Minister Andrzej Jagusiewicz - Główny Inspektor Ochrony Środowiska, Minister Grażyna Henclewska - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki, Krzysztof Galeja - Prezes Stowarzyszenia "Polski Ruch CP"
Następnie uczestnicy mogli zapoznać się z treścią wiadomości wideo, którą do uczestników konferencji skierował Komisarz Unii Europejskiej ds. Środowiska - Janez Potočnik:
GŁOWNE TEZY PRZWEMÓWNIA KOMISARZA UE – JANEZA POTOČNIKA Szanowni: Panie i Panowie,
Janez Potočnik - Komisarz UE ds. Środowiska |
Wiadomość wideo z przemówieniem Janeza Potocnika - Komisarza UE ds. Środowiska, adresowanym do uczestników konferencji
Listy do uczestników skierowali również m.in. była dyrektor UNEP DTiE Jacqueline Aloisi de Larderel oraz dyrektor Czeskiego Centrum Czystszej Produkcji - Vladimir Dobeš. Ich treści prezentujemy poniżej:
Głos zabrał również Główny Inspektor Ochrony Środowiska – Pan Andrzej Jagusiewicz. Minister przypomniał, że już w roku 1981, w ramach Europejskiej Komisji Gospodarczej, w Genewie, zajmował się zagadnieniami związanymi z tym, co dziś nawyzywamy Czystszą Produkcją, a co wtedy jeszcze określane było, z języka angielskiego, jako Lower Waste Technology. Przypomniał również, że w roku 1989, podczas tzw. spotkania wysokiego szczebla w Genewie, podpisano m.in. deklarację w sprawie stosowania technologii mało- i bezodpadowych, a On stał się pierwszym urzędnikiem, który zapisy tej deklaracji musiał przekuć w działania. Prace te odbywały się przy współpracy i finansowym wsparciu paryskiego biura UNEP ds. przemysłu i środowiska, koordynowanego przez Panią Jacqueline Aloisi de Larderel. W czasie 4 lat tej współpracy powstało m.in. wiele dokumentów, w tym kompendium zawierające opisy technologii mało- i bezodpadowych, zwierające ok. 200 przykładów z różnych krajów ONZ.
Kolejnym krokiem, w ramach współpracy z UNEP, było wypracowanie tzw. polityki 5R: z ang. Reducton at source (zmniejszanie zanieczyszczeń u źródła – co jest warunkiem sin-equa-non Czystszej Produkcji), Replacement (zamiana materiałów/surowców do produkcji na wywierające mniejszą presję na środowisko), Recycling (odzysk), Recovery (naprawa) i Reutylisation (ponowne użycie). Przypominając słowa Pana Janeza Potočnika skierowane do Uczestników dzisiejszej konferencji, Minister podkreślił, że ludzkość zużywa zasoby w astronomicznym tempie, aby produkować mało trwałe produkty. A przecież powinniśmy używać tych wyrobów dłużej – co było zarówno przesłaniem polityki 5R, jak i dzisiejszego wystąpienia Komisarza UE ds. środowiska.
Minister rozwinął też 3 znaczenia akronimu: PPP. Po pierwsze: PPP jako Polluter Pays Principle (zasada zanieczyszczający płaci, z 1972 r.). Po drugie – PPP jako Pollution Prevention Pays (zapobieganie zanieczyszczeniom jest opłacalne), stanowiące przeciwwagę do wspomnianej powyżej zasady „zanieczyszczający płaci”, a także ekonomiczną podstawę Czystszej Produkcji. Po trzecie: PPP jako Partnerstwo Publiczno-Prywatne. Minister zaapelował o tworzenie takich właśni partnerstw na rzecz Czystszej Produkcji – aby stosować innowacyjne i długoterminowe rozwiązania, dające korzyści zarówno dla ekosystemów, jak i dla społeczeństwa.
Minister Jagusiewicz wyraził zadowolenie, że możemy obchodzić wspólnie 25 lat demokratycznej Polski i 25 lat Ruchu Czystszej Produkcji – jak bardzo dobrze wypunktował to Pan Wicepremier Piechociński na nowej stronie internetowej Polskiego Rejestru CP i OP (tu Minister pogratulował również Ruchowi CP tej właśnie nowej strony). W swoim wystąpieniu podkreślił także, że odczuwa niedosyt, wynikający z faktu, że po 25 latach działalności Ruchu CP (oraz znacznie dłuższych działań w tym zakresie, nie nazywanych wcześniej Czystszą Produkcją), niniejsza konferencja wprawdzie odbywa się w salach ABC Ministerstwa Gospodarki, ale powinna się odbyć na Stadionie Narodowym – gdyż, jak podkreślił, Ruch Czystszej Produkcji na to zasługuje, przyczyniając się zarówno do rozwijania „zielonej” gospodarki, jak i wzrostu świadomości ekologicznej społeczeństwa.
Z okazji jubileuszu, Minister pogratulował Ruchowi CP wytrzymałości, cierpliwości i doświadczenia oraz zadeklarował, jako Główny Inspektor Ochrony Środowiska, zorganizowanie „Okrągłego Stołu w sprawie Czystszej Produkcji”.
Następnie o głos poprosił Sekretarz FSN-T NOT, Pan Jacek Kubielski. Składając gratulacje i wyrazy uznania z powodu tego okrągłego jubileuszu, podkreślił On z satysfakcją, że zarówno społeczny Ruch CP, jak i powstałe na jego podstawie Stowarzyszenie, mają silne związki z NOT, a Stowarzyszenie „Polski Ruch CP” do dziś jest członkiem Federacji. Zaznaczył, że od samego początku CP i NOT działały razem. NOT wspierała, jak mogła, działania Ruchu Czystszej Produkcji – szczególnie w początkowym, trudnym okresie. Struktury NOT pomagały przy organizowaniu cyklu Szkół CP. Te wspólne wysiłki miały silny związek z istotą inżynierskiego, bardzo konkretnego działania, nie ograniczając się jedynie do propagowania idei ekologii. Sekretarz złożył życzenia, aby w następnych latach Ruch CP rozwijał się, gdyż jest on bardzo potrzebny i pomimo że ma już za sobą niejedno osiągnięcie, wciąż bardzo wiele pozostaje jeszcze do zrobienia. Z okazji jubileuszu kierownictwo NOT przygotowało pamiątkową plakietę, którą wraz z życzeniami i gratulacjami Pan Jacek Kubielski przekazał na ręce Prezesowi Stowarzyszenia – Panu Krzysztofowi Galei.
Następnie swoimi przemyśleniami i wspomnieniami podzielił się z obecnymi na spotkaniu profesor Zygfryd Nowak, wygłaszając prelekcję zatytułowaną „25 lat minęło jak 1 dzień”. Podczas prezentacji przypomniał m.in. początki programu CP, ważne wydarzenia w jego historii oraz Osoby, które szczególnie zasłużyły na uznanie podczas ćwierćwiecza istnienia Polskiego Ruchu Czystszej Produkcji. Składając podziękowania, zaprosił do odebrania wyróżnień okolicznościowych, które zostały przygotowane specjalnie z okazji inauguracji obchodów 25-lecia.
Specjalne podziękowania, w postaci okolicznościowych dyplomów, zostały wręczone Minister Grażynie Henclewskiej oraz Ministrowi Andrzejowi Jagusiewiczowi, którzy od wielu lat angażują się w działania związane z Polskim Rejestrem CP i OP.
Wręczono 3 dyplomy „Best@CP” („Best At CP” – „Najlepszy w Czystszej Produkcji”), nadane Pełnomocnikom ds. Czystszej Produkcji (czyli koordynatorom działań środowiskowych, zatrudnionym w przedsiębiorstwach uczestniczących w Polskim Ruchu CP), którzy, zdaniem Zarządu Stowarzyszenia „Polski Ruch CP”, szczególnie zasłużyli na uznanie.
Dyplomy "Best@CP" zostały nadane: Lidii Skórzak z FAMED Żywiec S.A., Barbarze Dołowej z PEC Ciechanów Sp. z o.o. oraz Jerzemu Lenikowi z ITR Warszawa.
Kolejne wyróżnienie okolicznościowe, wręczone z okazji jubileuszu, to „Mature@CP” („Dojrzały” w Czystszej Produkcji) – dla organizacji, które od 18 lat raportują w systemie Dobrowolnych Zobowiązań Ekologicznych w Polskim Ruchu CP (składającego się obecnie z dwóch rejestrów: Rejestru Świadectw Czystszej Produkcji – w którym wpisane są organizacje podejmujące wyłącznie zobowiązania ekologiczne) oraz Polskiego Rejestru CP i OP – wyższego, „zaawansowanego” poziomu DZE CP, którego Laureaci wyróżniają się działalnością proekologiczną oraz podejmują działania prospołeczne).
Podczas konferencji dyplomy "Mature@CP" odebrali reprezentanci firm: FERRUM S.A. Katowice, ORZEŁ BIAŁY S.A. Piekary Śląskie, Elektrociepłownia "Zielona Góra" S.A. z Grupy EDF oraz FAMED Żywiec Sp. z o.o.
Ku zaskoczeniu Profesora Nowaka, przed którym do ostatniego momentu udało się zachować to w tajemnicy, Jemu również wręczony został okolicznościowy dyplom: "First@CP" („Pierwszy w Czystszej Produkcji” – dla pierwszego, który rozpoczął w Polsce szeroko zakrojone działania z zakresu Czystszej Produkcji i stworzył Polski Ruch CP.
Fragment dyplomu wręczonego Profesorowi Z. Nowakowi - twórcy Polskiego Programu CP.
Zdjęcia z wręczenia ww. wyróżnień okolicznościowych prezentujemy poniżej, w galerii zdjęć z konferencji.
W dalszej części spotkania, Michał Jan Cichy - Wiceprezes Stowarzyszenia "Polski Ruch CP" przedstawił działania Stowarzyszenia "Polski Ruch CP" od poprzedniej konferencji w Ministerstwie Gospodarki, tj. od 27 maja 2013 r.
Następnie, w imieniu Ministra Gospodarki, Pana Janusza Piechocińskiego, głos zabrała Pani Minister Grażyna Henclewska – podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki. Pani Minister podkreśliła, że Ministerstwo Gospodarki przywiązuje dużą wagę do Polskiego Rejestru Czystszej Produkcji i Odpowiedzialnej Przedsiębiorczości, dlatego w miarę możliwości wspiera i będzie wspierać związane z nim działania. Wyrazem uznania dla Ruchu CP jest m.in. fakt pełnienia przez Ministra Gospodarki funkcji Przewodniczącego Kapituły Polskiego Rejestru CPiOP. Ruch CP jest przykładem inicjatywy oddolnej, podejmowanej dobrowolnie, na rzecz społecznej odpowiedzialności biznesu. Realizowane w jego ramach działania dają korzyści przedsiębiorstwom i innym organizacjom, zwiększają ich świadomość w zakresie działań rzecz środowiska i społeczeństwa, a przy tym poprawiają ich wizerunek, co może istotnie wpływać na wartość firm i ich wyniki. Pani Minister wyraziła uznanie dla wszystkich, którzy w ciągu ostatnich 25 lat działali w Ruchu CP, a szczególnie tym, którzy zostali wyróżnieni i otrzymają podczas niniejszej konferencji stosowne certyfikaty. Zaznaczyła, że Ministerstwo wspiera przedsiębiorstwa, co znajduje wyraz m.in. w zaprojekowanych do roku 2020 działaniach, zawartych w programie rozwoju przedsiębiorstw. Do Komitetu Rady Ministrów skierowany został też program dot. polityki nowej szansy (dla przedsiębiorstw znajdujących się w kłopotach finansowych). Ministerstwo wspiera współpracę biznesu i nauki, m.in. poprzez Program Operacyjny Inteligentny Rozwój, w którym środki trafią do świata nauki poprzez przedsiębiorstwa, zgodnie z potrzebami gospodarki, co będzie sprzyjać konkretnym wdrożeniom innowacyjnych rozwiązań. Wspierane będą projekty w ramach tzw. inteligentnych specjalizacji, czyli tych obszarów, w których potencjał naukowy, badawczy i wdrożeniowy jest największy. W odniesieniu do pozyskiwania środków przez przedsiębiorstwa istotne będą wszelkie formy współpracy – w ramach klastrów, platform, konsorcjów. Minister Henclewska wspomniała o różnorodnych możliwościach finansowania, jak program Horyzont 2020, COSME, o programach sektorowych – np. INNOLOT, INNOMED, a także o zaawansowanych pracach w zakresie programów dotyczących motoryzacji i chemii (oraz że w następnych kilku latach powinny pojawić się kolejne).
Kończąc swoją wypowiedź, Pani Minister stwierdziła, że propagowanie Ruchu Czystszej Produkcji jest niezwykle istotne dla zrównoważonego rozwoju. Ruch ten idealnie wpisuje się, w wykreowane i przygotowywane przez Ministra Gospodarki strategie i programy, dlatego Ministerstwo będzie ten program nadal wspierać. Natomiast, jeśli chodzi o Okrągły Stół Czystszej Produkcji – 25 lat Ruchu CP dowiodło, że czas najwyższy, żeby został on zorganizowany.
W dalszej części spotkania głos ponownie zabrał Pan Minister Andrzej Jagusiewicz – Główny Inspektor Ochrony Środowiska. Minister zadeklarował, że co prawda nie dysponuje takimi narzędziami jak Minister Gospodarki – w postaci programów, dofinansowań, bodźców finansowych – może jednak zaoferować przyjacielskie traktowanie wszystkich Laureatów Polskiego Rejestru CPiOP przez Inspekcję Ochrony Środowiska. Podkreślił, że słowo, które jest kluczowe dla działań w Ruchu CP to „dobrowolność”. Wyraził opinię, że jednym z powodów, dla których ten Ruch jest wciąż stosunkowo nieliczny, że wśród Laureatów nie obserwujemy efektu „kuli śnieżnej”, jest fakt, że większość producentów trochę nie wyrosła jeszcze z systemu nakazowego. Bariery tkwią w jakimś stopniu w ludzkich głowach. Dominuje przekonanie: „nie ma nakazu – to ja nie będę tego robić”. Poza tym, producenci są zabiegani, zbiurokratyzowani z uwagi na sprawozdawczość – nie mają często czasu, żeby pomyśleć, jak się ustosunkować do takiego nowego zadania oraz jak je podjąć, czasem nawet nie mają czasu aplikować. Dlatego Resort Środowiska podejmuje starania, aby doprowadzić do powstania jednej sprawozdawczości środowiskowej, która realizowałaby wszystkie cele i wymagania – czy to Komisji Europejskiej, czy polskich organów państwowych. Przy tej okazji Minister wtrącił, że patrząc statystycznie na polskie „grzechy” środowiskowe, największą bolączką są ciągle sprawy gospodarki odpadami. Najwięcej naruszeń występuje w przypadku odpadów przemysłowych, z drugiej jednak strony naruszeń tych notuje się z roku na rok coraz mniej. Niestety, na ponad 30 000 wykonywanych rocznie kontroli wciąż ok. 25% nieprawidłowości stanowią naruszenia w zakresie gospodarki odpadami. Minister podkreślił, że kluczowym pojęciem jest w tym przypadku „zamykanie” cyklu produkcyjnego (do takiego stopnia, do jakiego jest to możliwe), co jest istotą Czystszej Produkcji. Przypomniał też słowa z wystąpienia Profesora Nowaka – że słowo „prevention”, czyli „zapobieganie”, jakoś u nas „nie wychodzi”. Zdaniem Ministra, tak długo nie będzie ono wychodzić, jak długo w koszty produkcji nie będą wliczone tzw. „externalities”, czyli pełne koszty oddziaływania danego procesu produkcyjnego – jego presji na środowisko i zubożania ekosystemu, w sensie tzw. usług ekologicznych. Bez tego „zapobieganie” będzie słowem pozbawionym zachęty, bodźca ekonomicznego. Oczywiście nie jest to łatwe, bo takie podejście znacznie zwiększyłoby koszty, ale pomogłoby zachować środowisko – należy więc dążyć do tego, aby koszty te były szerzej uwzględniane w rachunku ekonomicznym. Co do okrągłego stołu dot. Czystszej Produkcji, Minister wyraził nadzieję, że w jego organizację wspólnie z GIOŚ włączy się również Ministerstwo Gospodarki, a Stowarzyszenie „Polski Ruch CP” zostanie zaproszone do komitetu organizacyjnego – aby obrady zorganizować honorowo, by uczcić 25 lat Ruchu Czystszej Produkcji oraz by w wyniku dobrej dyskusji dojść do istotnych wniosków, których realizacja wywołałaby ów efekt „kuli śnieżnej”. Na zakończenie Minister jeszcze raz podziękował uczestnikom Ruchu CP za otrzymane dziś wyróżnienie, a także za cierpliwość, wytrwałość w działaniach tego Ruchu przez 25 lat. Równocześnie zobowiązał się do zaangażowania w dobre zorganizowanie Okrągłego Stołu CP.
Następnie Profesor Nowak zaapelował do Uczestników konferencji, aby podziękowania – które zostaną skierowane zarówno do Komisarza Potočnika, jak i do pozostałych Osób, które przysłały do Stowarzyszenia listy i gratulacje – zostały przekazane jako podziękowania ze strony wszystkich Uczestników tego wydarzenia (a nie tylko Stowarzyszenia „Polski Ruch CP”). Dodał również, aby te podziękowania zostały równocześnie potraktowane jako zobowiązanie do uczestnictwa w działaniach na rzecz tego, o czym mówił Komisarz Potočnik: nowego spojrzenia na nieliniową gospodarkę.
Po Profesorze Nowaku głos zabrał Pan Krzysztof Galeja – Prezes Stowarzyszenia „Polski Ruch CP”. Jak stwierdził Prezes, to chciał zaproponować w swoim wystąpieniu, właściwie już się stało – tzn. ze strony Ministra Jagusiewicza padła propozycja organizacji Okrągłego Stołu w/s Czystszej Produkcji. Wiadomo, że w ciągu ostatnich 25 lat czasy się zmieniły: zmienił się poziom technologiczny przedsiębiorstw, zmieniło się otoczenie biznesu, świadomość środowiskowa, prawo – a my w związku z tym musimy odpowiedzieć sobie na pytanie: czy obecnie Ruch Czystszej Produkcji nadąża za tymi zmianami? W jakim kierunku powinniśmy iść dalej, aby osiągnąć ten efekt „kuli śnieżnej” i aby Ruch Czystszej Produkcji stał się dla przedsiębiorstw i innych organizacji atrakcyjniejszy, niż jest obecnie? Długie prace nad nowym regulaminem Polskiego Rejestru Czystszej Produkcji i Odpowiedzialnej Przedsiębiorczości spowodowały, że ten – zatwierdzony w tym roku – regulamin jest aktualny, odpowiada współczesności chyba nawet w większym stopniu, niż Ruch Czystszej Produkcji jako całość. Teraz jest czas, aby na nowo zastanowić się nad tą właśnie całością. Prezes Galeja podziękował Ministrowi Jagusiewiczowi za chęć zorganizowania Okrągłego Stołu, deklarując, że Stowarzyszenie postara się do tych obrad odpowiednio przygotować, aby w wyniku sprawnie przeprowadzonej i dobrej dyskusji zostały wypracowane wnioski owocujące przez kolejne 25 lat Ruchu CP.
Po ww. wystąpieniach przystąpiono do wręczania:
- Pucharu Lidera Czystszej Produkcji za rok 2014 - nagrody przyznawanej co roku przez Prezesa Stowarzyszenia dla organizacji wyróżniających się w Polskim Programie CP
- Certyfikatów potwierdzających wpis do Polskiego Rejestru Czystszej Produkcji i Odpowiedzialnej Przedsiębiorczości
- Świadectw Czystszej Produkcji, które to dokumenty - zgodnie z nowym Regulaminem systemu DZE CP, zostały wymienione na nowe wzory (Świadectwa CP nadawane są tym instytucjom, które podejmują i wypełniają zobowiązania ekologiczne w ramach Rejestru Świadectw Czystszej Produkcji).
Wręczenie pucharu i dyplomu Lidera Czystszej Produkcji za rok 2014 - dla Bialskich Wodociągów i Kanalizacji WOD-KAN z Białej Podlaskiej. Od lewej: Minister Andrzej Jagusiewicz - Główny Inspektor Ochrony Środowiska, Minister Grażyna Henclewska - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki, Krzysztof Galeja - Prezes Stowarzyszenia Polski Ruch CP, Janusz Bystrzyński, Dyrektor Zakładu Zagospodarowania Odpadów BWiK WOD-KAN, Beata Jasińska - Pełnomocnik ds. Czystszej Produkcji w BWiK WOD-KAN.
Cemex Polska Sp. z o.o. Zakład Cementowania Rudniki - po raz pierwszy w Polskim Rejestrze CP i OP. Od lewej: Piotr Bąbelewski, dyrektor Zakładu, Minister Andrzej Jagusiewicz - Główny Inspektor Ochrony Środowiska, Minister Grażyna Henclewska - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki, Krzysztof Galeja - Prezes Stowarzyszenia "Polski Ruch CP"
Fotorportaż z wręczania certyfikatów prezentujemy w galerii zdjęć zamieszczonej poniżej.
Po krótkiej przerwie, uczestnicy mieli okazję wysłuchać prezentacji dotyczącej wybranych działań proekologicznych i prospołecznych Lidera CP 2014 – Bialskich Wodociągów i Kanalizacji WOD-KAN w Białej Podlaskiej, którą wygłosił Pan Janusz Bystrzyński – Dyrektor Zakładu Zagospodarowania Odpadów BWiK WOD-KAN, a następnie prezentacji dwóch przedstawicieli Ministerstwa Gospodarki: Michała Drobniaka – naczelnika w Departamencie Strategii i Analiz – pt. „Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki – działania na rzecz wzrostu efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i surowców” oraz Jarosława Klonowskiego – starszego specjalisty w Departamencie Innowacji i Przemysłu – pt. „Efektywność środowiskowa produktów i organizacji w kontekście promocji wzorców zrównoważonej produkcji i konsumpcji”.
W dalszej części spotkania Pan Marek Wasilewski – Członek Zarządu Stowarzyszenia „Polski Ruch CP” – przedstawił główne wnioski z międzynarodowego seminarium regionalnych Ekspertów CP w Pradze, w sprawie wytycznych dotyczących ekoinnowacji, a Pan Michał Jan Cichy – Wiceprezes Stowarzyszenia „Polski Ruch CP” - zaprezentował planowane działania Polskiego Ruchu CP – w tym działania zupełnie nowe, do konsultacji z uczestnikami Ruchu CP.
Konferencja CP+25 rozpoczęła obchody 25-lecia programu CP, które będą kontynuowane w ciągu najbliższego roku. O kolejnych wydarzeniach będziemy informować Państwa na niniejszej stronie oraz na www.czystszaprodukcja.pl.
Materiały do pobrania:
Nowak Z.A.: "25 lat minęło jak 1 dzień"